Görme Engelliler Sokakta Nasıl Yürür?
Dünyada ve ülkemizde, farklı derecede görme bozukluğuna sahip kişiler sosyal, kültürel ve ekonomik alanlarda olduğu kadar, kentsel ve çevresel faktörlerden de etkilenmektedir. Özellikle de ülkemizde, görme engelliler açısından gerekli ihtiyaç ve taleplere cevap vermeyen şehirleşme ve kentsel düzenlemeler nedeniyle, görme engeli olan çoğu kişi evden dışarı çıkmak istememekte ve sosyal hayata karışmakta zorluk yaşamaktadır.
Günlük hayatımızda okula ya da işe gitmek, hava almak, arkadaşlarımızla buluşmak gibi sebepler ile sık sık evden dışarı çıkmaktayız. İnsanların günlük hayatları için bu kadar büyük önem arz eden evden dışarı çıkma eylemi, her ne kadar bizler için basit bir hareket gibi gözükse de görme engelliler için durum bu kadar basit değildir. Görebilen bir kişiye kolay gelen, böylesine gerekli ve gündelik bir ihtiyaç olan evin dışarısı, görme engelliler açısından tahmin bile edemeyeceğimiz tehlike ve riskler barındırmaktadır.
Evinden dışarı çıkan görme engelliler, sokakta yürürken fiziki engellerle karşılaşabildikleri gibi aynı zamanda birçok tehlikeyle de yüz yüze gelebilmektedir. Özellikle de kaldırımların yollarla kesiştiği noktalarda ve yaya geçitlerinde bu tehlikeler ile daha çok karşılaşılabilmektedir. Bu sebepler nedeniyle devletin görme engeli olan vatandaşların hayatlarını kolaylaştırmak amacıyla yürüme yolu gibi vatandaşlarımıza kolaylık sağlayacak olanaklar sağlaması gerekmektedir.
Görme engellilerin toplum hayatına daha çok katılmalarını sağlamak ve sosyal ilişkilerini geliştirebilmeleri için yerleşim yerlerinde gerekli fiziksel düzenlemelerin yapılması gerekmektedir. Dünya nüfusunun yaklaşık % 10’nunu, ülkemizin ise net olmasa da yaklaşık % 8’ini engelli bireyler oluşturmaktadır. Görme engelliler ile bu engellilikten etkilenen aileler de göz önüne alındığında, rakamlar oldukça yüksek olmakta ve nüfusun büyük bir kısmı bu düzenlemelere ihtiyaç duymaktadır.
Hissedilebilir Zemin İşaretleri
Görme engelliler için gerekli olan ve hayatlarını kolaylaştırarak sosyal yaşama daha çok katılmalarını sağlayacak düzenlemelere olan bu ihtiyaç nedeniyle, zamanla hissedilebilir zemin işaretleri gibi çözümler ortaya çıkmaya başlamıştır.
Hissedilebilir zemin işaretleri ve hissedilebilir yüzeyler, görme engeli olan kişilerin sokakta veya alışveriş merkezi gibi kamusal kapalı alanlarda yürürken karşılarına çıkabilecek zorluk ve tehlikeleri asgari seviyeye indirir. Dolayısıyla bu kişilerin daha rahat yürümelerini sağlamaları için tasarlanmış bir yüzey ürünüdür. Bu yüzeyler ve işaretler, kabartmalı dokuları sayesinde görme engellilerin dokunma hissine hitap eder. Zemini daha rahat hissetmelerini sağlamaktadır. Bu sayede görme engelliler sokakta yürürken daha rahat hareket edebilmekte ve sosyal hayata aktif olarak katılabilmektedir.
İlk kez Japonya’da 1965 yılında geliştirilmiş olan hissedilebilir kabartmalı yüzeyler, zamanla Japonya’nın şehirlerine, ardından ise tüm dünyaya yayılmıştır. Hem kullanışlı olması hem de oldukça düşük maliyetlere sahip olması nedeniyle, görme engelliler için oldukça etkin bir sistem olmaktadır. Hissedilebilir zemin işaretleri, artık günümüzde metrolarda, kaldırımlarda, alışveriş merkezlerinde ve daha birçok kamusal alanda kullanılmaktadır. Böylece görme engeline sahip kişilerin sokakta rahatça yürümelerini sağlayarak, hayatlarını oldukça kolaylaştırmaktadır. Yani hissedilebilir yüzeyler, kişilerin hayatlarını pozitif ve işlevsel anlamda oldukça olumlu etkiler.
Görme Engelliler Yaya Geçitlerini Nasıl Kullanıyor?
Görme engelliler, özellikle şehir içindeki yolculuklarında fiziksel ve psikolojik engeller ile karşılaşmaktadır. Hareket kolaylığı ve erişilebilirlik anlamında görme engelli kişilerin karşılaştığı fiziki engeller, diğer kişilere oranla oldukça fazla olmakta ve onları kısıtlamaktadır.
Özellikle de yaya geçitleri gibi tehlikeli geçitlerde karşılaşabilecekleri riskleri minimum seviyeye indirmek için görme engeli olan kişilerin bu gereksinimlerinin giderilmesi hayati bir önem taşımaktadır. Görme engelliler için yaya geçitlerinde yaşanabilecek kaza riskleri diğer kişilere göre bir hayli yüksek olmasına karşın fiziki bir engel veya trafik akışı nedeniyle yaşanan kazalar istatistik kayıtlarına geçmemesi sebebiyle bu risk tam olarak anlaşılamamaktadır.
Ortaya çıkan bu ihtiyaç sebebiyle, görme engelliler için yaya geçitlerini kullanmada birtakım önlem ve çözümler geliştirilmiştir. Bu çözümlere örnek verecek olursak:
Yaya Geçitlerinde Bulunan Ok ve Kılavuz Çizgiler Gibi Hissedilebilir Zemin İşaretleri
Yaya geçidi alanına yerleştirilen hissedilebilir zemin işaretleri ve yönlendirici oklar ile gidiş geliş yönleri bildirilmektedir.
Yaya Geçitlerinin Yükseltilmesi
Görme engelliler için uygun yaya geçitleri yükseltilerek, bu kişilerin geçişleri güvenli hale getirilmektedir. Geçidin asfalttan 2 ila 10 cm yüksekte bulunması ve boş karo kaplama yapılması halinde sürücüler yaya geçitlerini uzaktan fark edebilmektedir.
Trafik Levhalarının Uygun Şekilde Yerleştirilmesi
Yürüme yolunda bulunan levhalar, görme engelliler için yürümeyi zorlaştırmaktadır. Trafik levhalarının uygun şekilde yerleştirilmesi halinde, engelli kişiler için zorluk ve riskler azaltılabilmektedir.
Sinyalizasyon
Hissedilebilir zemin işaretleri, titreşimli yüzey ve işitilebilecek sesler aracılığıyla görme engelliler için yaya geçitlerinde rehberlik sağlanarak, güvenlikleri sağlanabilmekte ve daha kolay bir şehir içi ulaşımı sağlamaları sağlanabilmektedir.
Şehirlerde ve yerleşim yerlerinde yapılabilecek bu ve benzeri basit düzenlemeler ile görme engelliler yaya geçitlerini daha güvenli şekilde kullanabilmektedirler. Hissedilebilir zemin işaretleri gibi oldukça pratik ve düşük maliyetli çözümler ile bu vatandaşlarımız açısından hayati önem arz eden gereklilikler yerine getirilirse, bu sayede sosyal hayata katılmaları çok daha kolaylaşacaktır.
