Engelli insanlar; gün içinde birçok sosyal, psikolojik sorunlarla karşılaşmaktadır. Bu sorunlardan biri olan yoğun trafik, engelli bireyleri bir hayli zorlar. Özellikle bu grup içinde yer alan görme engelli bireyeler, günlük hayatta yolda yürürken dahi pek çok sorunla karşılaşırlar. Aynı zamanda diğer insanlara göre kaza riskleri oldukça yüksektir. Pek çok görme engelli birey; artan trafik yüzünden birçok defa yolda düşme, kayma vb. kazalarıyla karşı karşıya gelir. Tüm sorunlara cevaben yollardaki yaya geçidi devreye girer. Bugünkü yazımızda görme engelli yaya geçidi hakkında bilgi edinmekle kalmayıp birçok detayı da bilinçlenmek adına öğrenmiş olacağız.
Görme Engelli Yaya Geçidi ve Yolların Düzeni
Görme engelli bireylerin hem kaza riskini düşürmek hem de konforlu bir şekilde günlük yaşantıya uyum sağlaması adına, görme engelli yaya geçidi ile kalmayıp yollarda da bazı düzenlemeler yapılmıştır. Bu yapılan düzenlemelere gelin birlikte madde madde inceleyelim.
1. Yatay İşaretleme
Yaya geçidi içinde konumlandırılmış olan yönlendirme okları, yayaların gidiş ve geliş yönlerini belirmektedir. Yaya geçidinde bulunan yönlendirme oklarına ek olarak engelli bireylerini yönünü bulması aynı zamanda yolda kesintisiz bir şekilde gidebilmesi için yatay olarak hissedilebilir kılavuz çizgisi çizilmiştir. Karşıdan karşıya geçerken görme engelli bireylerin işini kolaylaştıran bir uygulamadır.
2. Yaya Geçidinin Yükseltilmesi
Görme engelli bireylerin karşıdan karşıya güvenli bir şekilde geçmesi ve tehlikelerden korunması adına yapılmış bir düzenlemedir. Yaya geçidi asfalt kotunun normalden 2 -10 cm yüksekte bulunması bununla birlikte eğimin 50 x 50 cm 1 dolu 1 boş karo kaplamadan oluşturulması, yoldan seyir halinde olan araç sahiplerinin yaya geçidini önceden fark etmesini sağlayacaktır. Yükseltilmiş olan yaya geçitlerinin eğimi %8 oranını geçmemelidir.
3. Stop Çizgisinin Geriye Alınması
Stop çizgisinin normaldeki halinden belli bir oranda geriye alınması yayaların sürücüler tarafından yoldan geçen yayaların önceden görülmesi sağlanır. Normal yayalarla birlikte engelli bireylerin de yararına olan bu uygulama yollarda sıklıkla kullanılmaktadır.
4. Koruma Korkulukları
Özellikle görme engelli bireyler için olan bu uygulama, yanlışlıkla yaşanabilecek kazaların önlenmesi adına kullanılır. Yaya geçidinde önce veya sonra olmak üzere konumlandırılmış korkuluklardan oluşur.
5. S Direkler
Yollarda bulunan sinyal direklerinin kaldırım kenarlarına doğru çekilmesiyle kaldırımlarda yaşanabilecek yer işgalini önleyip engelli bireylerin yürüme alanları böylece genişletilir.
6. Düşey İşaretleme
Kaldırımların üzerinde bulunan trafik levhalarının, akan trafik sırasında hem kazalara sebebiyet vermemesi hem de görme engelli bireylerin karşıdan karşıya geçerken çarpmaması için kaldırımdan en 50 cm kadar içeriye doğru yerleştirilmesi gerekir. Aynı zamanda kaldırımdan fazlaca uzağa da yerleştirilmemesi lazımdır. Çünkü bu durum seyir halinde olan sürücülerin, tabelaları görmesini güçleştirir. Bu nedenden dolayı, yürüme yolunda bulunan trafik levhaları uygun ölçülerde düşey olarak yerleştirilir. Tüm bunlara ek olarak levha ve sinyal direklerine özel geliştirilen özel aparatlar sayesinde şehir genelinde kaldırımlardaki karmaşıklığın önüne geçilir. Böylece engelli bireyler için konforlu bir kaldırım alanı sağlanmış olur.
7. Kaldırım Rampaları
Başta kaldırımlarda baston veya değnek yardımıyla yürüyen görme engelli bireyler için yapılmış olan bu uygulama, kaldırımların üstünde bulunan yükseltilerin kolayca aşılmasını sağlar. Kaldırımda yükseltilerin yerlerine göre farklı şekillerde konumlandırılmıştır.
Görme Engelli Yayalar İçin Yol Hakkı
Yaya geçidi ve yolların düzenlemesi hakkında bilgiler edindikten sonra sıra bir diğer önemli konu olan görme engelli bireyler için yol hakkına geldi.
Kısaca bir tarihçesine bakacak olursak, ülkemizde ilk yasal düzenleme 1930 yılında 1580 sayılı Belediyeler Kanunu doğrultusunda gerçekleşmiştir. Dünya genelinde ise ilk düzenlenme tarihi 1970’lere dayanır.
Ülkemizde görme engelli yayalar da dâhil olmak üzere tüm engelli yayalar için ulaşım hakkı tanınmıştır. Otobüs benzeri tüm toplu taşıma araçlarında %40 oranında engelli olduğunu belgeleyen kişiler için otobüs ücretlerinde %30 indirim uygulanmak zorundadır. Demiryolu ulaşımında ise %40 ve üzeri engelli olan bireylere %50, bu oranında üstünden olan bireylerden ise ücret talep edilmez. Bazı hava yolları şirketleri de engelli yolculara özel bilet fiyatlarında indirim yapmaktadır.
